(ជ២)មេរៀនទី៤៖ (សង្ខេបមេរៀន) កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ១៩៧៥-១៩៧៩

ពាក្យគន្លឹះ

១. រចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំ

◼️ រចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋ
  • ខៀវ សំផន ប្រធានគណៈប្រធានរដ្ឋ(ប្រមុខរដ្ឋ)។
  • នួន ជា ប្រធានសភាតំណាងប្រជាជនកម្ពុជា។
  • ប៉ុល ពត នាយករដ្ឋមន្ត្រី។
  • អៀង សារី ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី(រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស)។
  • វន វ៉េត ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី(រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច)។
  • សុន សេន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី(រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិ)។
◼️ បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា ជាអំណាចតែមួយគត់ក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ
◼️ ក្រសួងដែលមានសកម្មភាពការងារ៖
  • ក្រសួងការបរទេស(អៀងសារី)
  • ក្រសួងការពារជាតិ(សុនសេន)
  • ក្រសួងឧស្សាហកម្ម(ចេងអន)
  • ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច(វនវ៉េត)
  • ក្រសួងកសិកម្ម។
ខ. រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ
  • ១៥-១៩ ធ្នូ ១៩៧៥ រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានអនុម័ត។
  • សមាជិកចំនួន១០០នាក់ មហាសន្និបាតជាតិនៅភ្នំពេញ។
  • ០៥ មករា ១៩៧៦ ការប្រកាសឱ្យប្រើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
  • ប្តូរឈ្មោះជាផ្លូវការមកជា កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
  • សភាមានតំណាងប្រជាជន ២៥០អាសនៈ ៖
- ១៥០អាសនៈ តំណាងឱ្យវណ្ណៈកសិករ។
- ៥០អាសនៈ តំណាងឱ្យវណ្ណៈពលករនិងកម្មករ។
- ៥០អាសនៈ តំណាងឱ្យកងទ័ពបដិវត្តន៍កម្ពុជា។
  • រដ្ឋធម្មនុញ្ញមិនមានចែងទាក់ទងនឹងបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា។
  • រដ្ឋសភាបើកសម័យប្រជុំតែម្តងគត់(ខែមេសា ១៩៧៦)។
  • ចម្រៀងជាតិឈ្មោះថា ១៧ មេសា មហាជោគជ័យនិពន្ធដោយ ប៉ុល ពត។
  • រូបទង់ជាតិកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ មានខ្លឹមសារ៖
  • ផ្ទៃក្រហមមានរូបប្រសាទអង្គរវត្តកំពូលបីពណ៌លឿងជានិមិត្តរូបនៃប្រពៃណីជាតិនិងប្រជាជនកម្ពុជាដែល
ជាអ្នកការពារ និងស្ថាបនាប្រទេសជាតិឱ្យថ្កុំថ្កើងរុងរឿង។
  • សញ្ញាជាតិ មានប្រព័ន្ធស្រែនិងប្រឡាយទឹកជានិមិត្តរូបនៃកសិកម្មជឿនលឿន រោងចក្រជានិមិត្តរូបនៃឧស្សាហកម្មកម្រងកួរស្រូវរាងស្នែងក្របីព័ទ្ធពីក្រៅ និងមានអក្សរកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យពីខាងក្រោម។
 ១.៣. ភូមិសាស្រ្តរដ្ឋបាល
  • ភូមិភាគនិងតំបន់ទាំងអស់ សុទ្ធតែមានលេខសម្គាល់
  • ក្រៅពីភូមិភាគនិងតំបន់មានសមូហភាពថ្នាក់មូលដ្ឋានដែលបែងចែកជាឃុំ និងភូមិប្រមូលផ្តុំគ្នាជាសហករណ៍។
◼️ ភូមិភាគទាំង៦ ដែលមាន ៣២តំបន់ រួមមាន៖
  • ភូមិភាគបូព៌ា(ភូមិភាគ២០៣) ដឹកនាំដោយ សោ ភឹម ធ្វើអត្តឃាតខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៨។
មានមូលដ្ឋាននៅខេត្តកំពង់ចាម មានខេត្តព្រៃវែង ស្វាយរៀង។
ផ្នែកខ្លះនៃខេត្តកំពង់ចាម(ត្រើយខាងកើតទន្លេមេគង្គទាំងអស់) កាត់ស្រុកឆ្លូង ពីខេត្តក្រចេះ ស្រុកខ្សាច់កណ្តាលល្វាឯម មុខកំពូលចេញពីខេត្តកណ្តាលចែកជា ៥តំបន់(តំបន់២០   ២១-២២ ២៣-២៤)។
  • ភូមិភាគនីរតី(ភូមិភាគ៤០៥) ដឹកនាំដោយ ឈិត ជឿន(តាម៉ុក)មានមូលដ្ឋាននៅខេត្តតាកែវ រួមមានខេត្តកំពត និងតាកែវ កាត់ស្រុកសំរោងទងនិងស្រុកគងពិសី ចេញខេត្តកំពង់ស្ពឺ និងស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ស្អាង កោះធំ កៀនស្វាយ និងស្រុកលើកដែក ចេញពីខេត្តកណ្តាលបែងចែកជា ៤តំបន់(តំបន់១៣-៣៣ ៣៥-២៥)។
  • ភូមិភាគឧត្តរ(ភូមិភាគ៣០៣) ដឹកនាំដោយ កុយ ធួន(ធុច ពីឆ្នាំ១៩៧០-១៩៧៦) ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងសម្លាប់នៅគុកទួលស្លែង ឆ្នាំ១៩៧៦ ជំនួសដោយ កែ ពក បន្ទាប់មកជំនួសដោយ កង ចាប។ 
១៩៧៧ កែ ពក ត្រូវចាត់តាំងឱ្យធ្វើជាលេខា ភូមិភាគកណ្តាល។ ភូមិភាគនេះរួមមានខេត្តកំពង់ធំ ផ្នែកខាងលិចទន្លេមេគង្គទាំងអស់នៃខេត្តកំពង់ចាម កាត់ស្រុកព្រែកប្រសព្វបែងចែកជា ៣តំបន់(តំបន់៤១-៤២-៤៣)
  • ភូមិភាគពាយ័ព្យ(ភូមិភាគ៥៦០)ដឹកនាំដោយ ញឹម រស់។ ភូមិភាគនេះរួមមានខេត្តពោធិ៍សាត់និងបាត់ដំបង 
បែងចែកជា ៧តំបន់ (តំបន់១-២-៣-៤-៥-៦-៧)។
  • ភូមិភាគបស្ចិម(ភូមិភាគ៤០១) ដឹកនាំដោយ ជួ ជេត។ ភូមិភាគនេះរួមមាន ខេត្តកោះកុង កំពង់ឆ្នាំង និងផ្នែក
ខ្លះនៃខេត្តកំពង់ស្ពឺ បែងចែកជា ៥តំបន់(តំបន់៣១-៣២-៣៧-១៥-១១)។
  • ភូមិភាគឦសាន(ភូមិភាគ១០៨)ដឹកនាំដោយ ណៃ សារ៉ាន់(យ៉ា សម្លាប់នៅឆ្នាំ១៩៧៦)។ ភូមិភាគនេះរួមមាន ខេត្តរតនគីរី មណ្ឌលគីរី ផ្នែកខ្លះនៃខេត្តក្រចេះនិងស្ទឹងត្រែងនៃត្រើយខាងលិចទន្លេមេគង្គ 
បែងចែកជា ៦តំបន់(តំបន់១០១-១០២-១០៤-១០៥-១០៧-៥០៥)។
◼️ ១៩៧៦ កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យបង្កើតបានតំបន់ស្វយ័តចំនួន២គឺ តំបន់សៀមរាប ឧត្តរមានជ័យ(តំបន់១០៦) និងតំបន់ព្រះវិហារ(តំបន់១០៣) ក្រុងកំពង់សោម(បច្ចុប្បន្នខេត្តព្រះសីហនុ) ក៏ត្រូវចាត់ដោយឡែកជាភូមិភាគ។ 
◼️ ១៩៧៧ ភូមិភាគថ្មីគឺភូមិភាគកណ្តាលត្រូវបានបង្កើត  ដែលមានទីតាំងនៅអតីតភូមិភាគឧត្តរ ហើយភូមិភាគ
ឧត្តរថ្មីប្តូរទីតាំងនៅតំបន់សៀមរាប ឧត្តរមានជ័យ និងតំបន់ព្រះវិហារ តំបន់ក្រចេះ(តំបន់៥០៥) ត្រូវបំបែកចេញពីភូមិភាគឦសាន និងបង្កើតជាតំបន់ស្វយ័ត។

២.​នយោបាយមហាលោតផ្លោះមហាអស្ចារ្ស

 ២. ១. គម្រោងផែនការបួនឆ្នាំ(១៩៧៧-១៩៨០)
+ ផែនការនយោបាយមហាលោតផ្លោះមហាអស្ចារ្យ គឺ៖
+ គម្រោងផែនការ ៤ឆ្នាំ(១៩៧៧-១៩៨០)រួមមាន៖
• ការកសាងកម្ពុជាថ្មីមួយនិងមានភាពដាច់ខាត។
• ១៩៧៦ ការប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិឯកជន ដាក់ជាសម្បត្តិរួម។
• ពង្រីកការដាំដុះស្រូវជាអាទិភាព ដោយរួមបញ្ចូលទាំង។
• ការដាំបន្លែ អនុផលព្រៃឈើ ការនេសាទ ចិញ្ចឹមសត្វ និងការដាំដើមឈើ។
• ការបែងចែកកម្លាំងពលកម្មទៅតាមក្រុមរៀងៗខ្លួន(មនុស្សចាស់ បុរស ស្រ្តី កុមារ)។
• ប្រែក្លាយពីកសិកម្មឱនថយ ទៅជាកសិកម្មទំនើប។
• ការបែងចែកទិន្នផលស្រូវជា ៤ចំណែក គឺ៖
- ស្បៀងសម្រាប់ប្រជាជន(ម្នាក់ទទួលបាន៣១២គ.ក/១ឆ្នាំ ឬ០.៨៥គ.ក/១ថ្ងៃ)
- ស្រូវសម្រាប់ធ្វើពូជ
- ស្រូវសម្រាប់ទុកបម្រុង
- ស្រូវសម្រាប់នំាចេញទៅបរទេស(នាំចូលមកវិញ ម៉ាស៊ីនធ្វើស្រែចម្ការ គ្រឿងសព្វាវុធ និងសម្ភារៈប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ)។

២.២. ជីវិតរស់នៅប្រចាមថ្ងៃក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ

៣.សោកនាដកម្ម